Między etyką a algorytmem: dane użytkowników Meta a trening AI

Z perspektywy rozwoju cyfryzacji rozumiem chęć trenowania modeli na danych, które są żywe, lokalne i aktualne. Jeśli AI ma być użyteczna dla Europejczyków, musi znać nasz język, idiomy, sposób myślenia, nasze konteksty. Ale z perspektywy obywatela, rodzica i użytkownika internetu – niepokoi mnie to, jak łatwo jest wejść w ten proces, i jak trudno z niego wyjść. Meta mówi, że wykorzystuje tylko treści „publiczne”, ale nie precyzuje, co dokładnie przez to rozumie. Czy chodzi o komentarze pod postami znajomych? Grupy publiczne? Zdjęcia oznaczone jako „dla znajomych znajomych”? Tego nie wiadomo.

Z punktu widzenia RODO (art. 6 ust. 1 lit. f), Meta powołuje się na „uzasadniony interes” – rozwój narzędzi AI. Ale ten interes musi być zrównoważony z prawami jednostki, w tym prawem do sprzeciwu (art. 21) i prawem do informacji (art. 5).¹ Gdy wprowadzasz dane do modelu, który nie pozwala na ich usunięcie, trudno mówić o realnej kontroli nad własnymi danymi. Szczególnie jeśli formularz sprzeciwu lub powiadomienie jest trudne do znalezienia lub napisany językiem techniczno-prawnym. Użytkownicy powinni być informowani jasno, prostym językiem, i mieć opcję wyboru – nie w postaci pułapki „milczysz, to znaczy zgadzasz się”.

Nie jestem przeciwniczką trenowania AI na danych użytkowników – jestem przeciwniczką robienia tego po cichu, bez rozmowy, bez edukacji, bez rzeczywistego wyboru. Sama Meta przyznaje, że nie będzie wykorzystywać danych dzieci ani treści prywatnych. To dobrze. Ale to za mało. Brakuje komunikatu, który mówiłby wprost: „Twoje dane są ważne, a Twoja decyzja – kluczowa”. Tymczasem komunikat brzmi raczej: „Zrobimy to, chyba że zauważysz i zareagujesz”.

Jeśli jesteś użytkownikiem Facebooka lub Instagrama, możesz wypełnić formularz sprzeciwu dostępny w ustawieniach konta – w sekcji dotyczącej danych używanych do trenowania modeli AI lub kliknąć na powiadomienie. W Polsce sprawę opisały m.in. CyberDefence24², ITbiznes, Instalki³ i Fakt⁴, UODO⁵ Każde z tych źródeł podkreśla: brak działania oznacza zgodę. Jest to odwrócenie logiki zgody, którą przyjęliśmy jako fundament cyfrowych praw obywatela.

Dlatego jako prawnik apeluję: szanujmy ludzi bardziej niż modele. I jako osoba pracująca od 18 w IT dodaję: tylko wtedy zaufanie do AI będzie realne. W przeciwnym razie powstanie nie model językowy, ale model dystansu – między tymi, którzy technologię rozumieją i kontrolują, a tymi, którzy po prostu się jej poddają.

Jak wyrazić sprzeciw?

Użytkownicy w UE mogą wyrazić sprzeciw wobec wykorzystania ich danych do treningu AI poprzez:

1. Kliknięcie w powiadomienie w aplikacji Facebooka lub Instagrama, które przekieruje do formularza sprzeciwu.

2. Przejście do ustawień prywatności w aplikacji i znalezienie sekcji dotyczącej wykorzystania danych do treningu AI.

3. Wypełnienie formularza sprzeciwu, podając adres e-mail powiązany z kontem.

Po złożeniu sprzeciwu użytkownik otrzyma potwierdzenie drogą mailową.

Alina Sieradzińska

Bibliografia

Footnotes

1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych (ogólne rozporządzenie o ochronie danych – RODO), Dz.U. L 119 z 4.5.2016, s. 1–88. ↩

2. CyberDefence24.pl. (2025, kwiecień). Meta wraca do treningu AI. Wykorzysta dane użytkowników Facebooka. Pobrane z: https://cyberdefence24.pl ↩

3. Instalki.pl. ( 2025, kwiecień). Facebook będzie trenować AI na danych polskich użytkowników. ↩

4. Fakt.pl. (2025, kwiecień). Meta zbierze twoje dane do szkolenia AI. Zgodą jest brak sprzeciwu. Tak to wyłączysz. https://www.fakt.pl/pieniadze/jak-wyrazic-sprzeciw-wobec-ai-na-facebooku-i-instagramie-instrukcja/sjf4trf ↩

5. Urząd Ochrony Danych Osobowych. (2024, 26 kwietnia). Meta chce wykorzystywać dane użytkowników z UE do trenowania sztucznej inteligencji – UODO analizuje sprawę. https://uodo.gov.pl/pl/138/3671 ↩

Tagi

#Prywatność#Meta#AI#RODO#Media społecznościowe